شب گذشته ۳ اردیبهشت قسمت تازه برنامه سینمایی « هفت » روی آنتن زنده شبکه سه سیما رفت.
بهروز افخمی در ابتدای این برنامه با اشاره به عدم حضور برنامه « هفت » در جشنواره جهانی فیلم فجر، درباره علت آن گفت: جشنواره بین المللی فیلم فجر شروع شد. چیزی که برای ما پیش آمد این است که در هفته گذشته به علت پخش یک آیتم شوخی و کم و بیش انتقادی درباره پوسترهای این جشنواره در قسمت قبل، مورد غضب دبیر جشنواره، سیدرضا میرکریمی قرار گرفتیم و کارت های عوامل برنامه « هفت » توقیف شد.
ایشان از من خواستند تلفن کنم و عذر بخواهم. من تماس گرفتم اما نه به قصد عذرخواهی، که منشی ایشان پاسخ داد و گفت خود ایشان با شما تماس می گیرند، که هیچ گاه نگرفتند.
در برنامه ای که من می سازم تا زمانی که من هستم کسانی که آیتم های برنامه را می سازند آزادند. مسعود فراستی و رسول صدرعاملی کار خود را می کنند و من اگر نقدی داشته باشم سر آنتن خواهم گفت. درباره این آیتم نیز من بچه ها را تشویق کردم.
سیدرضا میرکریمی با این رفتار خود نشان داد سعه صدر خود را از دست داده و اساسا اهل نقد و شوخی نیست. توقیف کارت های ما و ممنوع کردن ما از ورود به جشنواره فیلم فجر چیزی نیست که ما نقد و شوخی خود را کنار بگذاریم. ما ترجیح می دهیم این لحن خود درباره سینما حفظ کنیم و در ازای آن حضور در جشنواره را از دست بدهیم.
در ادامه برنامه افخمی با پخش دوباره آیتم مورد نظر به سراغ میز نقد « هفت » با موضوع نقد و بررسی پرفروش ترین فیلم اکران نوروزی « من سالوادور نیستم » رفت.
مسعود فراستی در ابتدای میز نقد در واکنش به صحبت های بهروز افخمی و عدم حضور « هفت » در جشنواره جهانی فیلم فجر گفت: این رفتار از رضا میرکریمی بعید بود، چون اصلا پوسترهای جشنواره خوب نیستند. حتی اگر این چنین نبود و منِ فراستی یا افخمی اشتباه می کردیم باز چنین رفتاری واقعا جای تعجب دارد.
افخمی نیز ادامه داد: به نظرم رضا میرکریمی لیبرال شده است. لیبرال های ایرانی همه چیز را کنترل و ممیزی می کنند. می ترسم که سیدرضا میرکریمی هم لیبرال شده باشد!
در ادامه و در میز نقد « هفت » منوچهر هادی، کارگردان فیلم سینمایی « من سالوادور نیستم » بیان داشت: ابتدا قرار بود محمدحسین لطیفی و مسعود اطیابی این فیلم را بسازند و حتی به برزیل هم سفر کردند، اما به دلیل نبود سرمایه این پروژه منتفی شد. زمانی که برای اولین بار این فیلمنامه را خواندم متوجه شده که باید رضا عطاران در این فیلم بازی کند.
البته این به این معنا نیست که همه زحمت فیلم بر دوش عطاران بوده است. عطاران انتخاب من بوده است. فیلم در 3 جلسه فیلمبرداری در تهران و 23 جلسه فیلمبرداری در برزیل و در بازه زمانی فشرده ای تولید شده است.
در ادامه فراستی با اشاره به اظهارنظر اخیر منوچهر هادی خطاب به منتقدان فیلمش گفت: اخیرا مطلبی را درباره منوچهر هادی خواندم و وحشت کردم از این همه بی ظرفیتی تو! منتقدی از فیلم انتقاد کرده بود و گفته بود این فیلم توهین به شعور مخاطب است. جوابی که تو به او دادی، این بود که آن منتقد خود بی شعور است. منتقد فارغ از درست یا غلط بودنش حرفش، درباره فیلم تو حرف میزند، اما تو درباره شخصیت او صحبت کردی. این فاجعه انگیز است!
منوچهر هادی در پاسخ به گفته های فراستی بیان داشت: خطاب جمله من منتقدان نبودند، بلکه تماشاچی هایی بودند که در سایت های سینمایی کامنت گذاشته بودند که این فیلم سخیف است و توهین به شعور مخاطب است. لذا توهینی به جامعه منتقدان نکردم. من هیچ ادعایی درباره این فیلم ندارم. یک فیلم کمدی ساختیم که مخاطب آن مخاطب عام است. حرف من این بود کسی که چنین حرفی زده، چیزی را که خودش است به مخاطب نسبت ندهد.
در ادامه فراستی در پاسخ به درخواست افخمی مبنی بر نقد ملایم تر فیلم ها، بیان داشت: ما اخیرا فیلمسازها را نازنازی بار می آوریم و بهروز افخمی نیز به این اتفاق دامن می زند. ممکن است یک فیلم چندین میلیارد بفروشد اما فیلم بدی باشد. مثل « تایتانیک » که خیلی فیلم بدی است.
وی منظور از « توهین به شعور مخاطب » را اینگونه توضیح داد: توهین به شعور مخاطب یعنی اینکه اگر قرار است یک فیلم کمدی باشد، باید کمدی باشد در غیر این صورت نباید از وضعیت مخاطب سواستفاده کرد. وضعیت مخاطب این است که او امروز به شدت به خنده نیاز دارد. مخاطب تمرین اجتماعی و باهم بودن ندارد. یک فوتبال دارد و احیانا یک مراسم وفات مثل تشییع مرتضی پاشایی. او به محافل باهم بودن نیاز دارد. حال یکی از این محافل سینماست. پس اگر به سینما می آید و یک شوخی ای که ده برابرش را بیرون از این میزانسن می بیند و نمی خندد اما آنجا می خندد، کمدی نیست.
وی در ادامه با انتقاد از کسانی که گمان می کنند فروش بالا ملاک خوب بودن فیلم است، افزود: اصلا فروش متر نیست. موافقم که اگر یک فیلم نفروشد، فیلم خوبی نیست. اما اینکه یک فیلم بفروشد اصلا بدین معنا نیست که فیلم خوبی است. فروش این فیلم های به اصطلاح کمدی نوروزی دلایلی دارد. نظیر این فیلم "50 کیلو زردآلو یا آلبالو یا هرچی..." مانی حقیقی که هفته آینده به حسابش خواهیم رسید. به نظر من یک عامل خود عید بوده، دومین عامل تبلیغات ثانیه ای یکی از شبکه های ماهواره ای به شدت مبتذل بوده، همچنین شادمانی عمومی مردمی بوده که امید به حل مشکلات اقتصادی خود بعد از برجام دارند، ضعف برنامه های تلویزیونی و ... . همه اینها سبب شده فیلم ها فروش خوبی کنند.
لغت های مبتذل، مزخرف و سخیف همه واژه های نقد هستند و اصلا بد نیستند. نقد دعواست و بر فیلم وارد است؛ نه فیمساز. پس نباید به فیلمساز یا مردم اهانت کرد. طبیعتا در دعوا خرما پخش نمی کنند اما حد دارد. باید حد را نگه داشت.
کمدی ساختن کار ساده ای نیست. به برخی از کارگردان ها از جمله بهروز افخمی و منوچهر هادی کمدی نمی آید و هادی از جمله کسانی است که اصلا طناز نیست! فیلم آخر افخمی « روباه » هم اصلا کمدی نیست. فیلم « عروس فرنگی » که قبل از انقلاب ساخته شد، از فیلمنامه « من سالوادور نیستم » سرتر است.عطاران در این فیلم بعد از « گینس » بدترین بازی خود را می کند. برای این که اصلا شخصیت را نمی شناسد و کاری نمی تواند کند.
فروش فیلم مستهجن مانی حقیقی، « من سالوادور نیستم » و « در مدت معلوم » اصلا با انتخاب و آگاهی مخاطب نبود. اینکه تماشاچی از قبل تصمیم گرفته تا برود و کمدی ببینند و بخندند، اصلا اینطور نیست. یک رسانه داریم که دهان به دهان می چرخد. کافی ست بگویند بروید عطاران را ببینید، جالب است. به اضافه اینکه مردم به شدت به خنده نیاز دارند.
منوچهر هادی پاسخ داد: این تحلیل تا چه سقف فروشی را تامین می کند؟ فیلم اکنون 12 و نیم میلیارد تومان فروش داشته است و این برای بسیاری تعجب برانگیز است و متحراند. انتخاب رضا عطاران به عنوان بازیگر آن نقش خود مهمترین عامل کارگردانی خوب است!
وی در واکنش به سخن فراستی مبنی بر آنکه " فیلم تو اصلا نشان نمی دهد که تو باهوشی یا کارگردانی! این فیلم عقب افتاده است! " اظهار داشت: این واژه همان توهین به مخاطب است. فیلم من داستان خوبی دارد.
فراستی پاسخ داد: کدام داستان؟ تمام فیلم مادربزرگ منگلی است که از سفر آمده است! یک نما در فیلم نیست که من تو را و فیلم های قبل تو را در آن ببینم. یک نمای درست و صحیح در این فیلم نیست. اصلا کارگردانی در این فیلم غایب است. یعنی یک فیلمنامه به دستت رسیده و یک عطاران گفتی برویم و بفروشیم. فیلم افتضاح است!
نهایتا منوچهر هادی بیان داشت: تو اگر مخالف فیلم حرف بزنی به نفع فیلم من است. من از خدا می خواستم تو مخالف فیلم من باشی.
فراستی نیز نهایتا به او توصیه کرد: از ساختن فیلم کمدی خجالت نکش، اما از ساختن فیلم به ظاهر کمدی خجالت بکش! هر وقت مجدد خواستی بروی فیلم کمدی بسازی، چند کار از هابز و بیلی وایلدر ببین!
برنامه « هفت » در ادامه با عوامل فیلم سینمایی « چهارشنبه » به کارگردانی سروش محمدزاده گفتگو کرد.
شهاب حسینی، بازیگر این فیلم بیان داشت: برخلاف تلقی، مخاطب در رأس هرم اهمیت در سینما است. سینمای ما بعضا این هرم را برعکس تلقی می کند. فیلمسازها گاهی اینگونه تلقی می کنند که اگر فیلمی بسازند که منتقدان برای او کف و سوت بزنند، اما مردم توجهی نکنند، افتخار است. در صورتی که به نظرم این آب در هاون کوبیدن است. در حالی که توجه به مخاطب الگویی است که در سینمای دنیا از جمله آمریکا و هند به شدت پیگیری می شود.
امروز می بینیم جوانی مثل سعید روستایی می آید و با فیلمی که می سازد تمام سیمرغ ها را درو می کند. به نظر من همه فیلمسازهای جوان به گونه ای دست به هنر و تجربه می زنند. این معنای هنر و تجربه است. لذا این تعارف متعارف اصلا غلط است. اینها همه تعاریفی است که ما تحمیل کرده ایم. مثل مجوز ویدئویی و سینمایی. هر فیلمی که خوب است و شایسته اکران است باید برود و اکران شود.
سیاست گذاران اکران عادی، وقتی تمام تلاششان بر این است که آیا این فیلم بفروش است یا خیر، دیگر حرفی نمی توان زد. دوست عزیز من! « هنر و تجربه » برای سینمای ملی حکم تیم امید را برای تیم ملی بزرگسال دارد. اگر به دنبال آینده سینما هستیم باید به نگاه تازه و جوان توجه کنیم.
برنامه سینمای « هفت » با اجرا، سردبیری و تهیه کنندگی بهروز افخمی هر هفته جمعه شب ها روی آنتن زنده شبکه سه سیما می رود.
سلام به بازدیدکنندگان محترم :